Russian Insurance Market – SWOT Analysis

Uluslararası sigorta şirketlerinin Rusya pazarı için yakın zamanda aldıkları kararlar dikkat çekici. Ülkedeki yatırımlarını, yıllık projeksiyonlarında olmamasına rağmen iyice azaltan gruplar ve yakın zamanda yaşanan politik gelişmelerin ardından gözler bir kez daha Rusya piyasasına çevrildi.

Analistler tarafından 2014 yılının ortalarına kadar çekici, gelişmeye açık ve yatırım yapılması gerekli piyasalardan biri olarak görülen Rusya için akıntı uzun süredir  tersine dönmüş durumdaydı. Ukrayna ile ortaya çıkan savaş riski ve sonrasında uluslararası politik camiadan gelen geniş yaptırımlar ile ekonomik bir kriz yaşayan Rusya’nın, finansal sektörüyle birlikte sigorta sektöründe de daralma devam etmekte. Yatırımlarını şimdilik askıya alan ve nakit akışlarını piyasalardan aldıkları olumsuz geri bildirimler sonrası revize eden şirketler şu anda bekleme ve görme sürecindeler.

Piyasada faaliyet gösteren yabancı sigorta şirketlerinin yanında, yerli şirketler de uluslararası sigorta pazarından reasürans desteği bulma konusunda, yaptırımların etkisiyle yetersiz kalıyorlar. Bu durum devam eden ve sigorta desteğine ihtiyaç duyan faaliyetlerin yürütülememesie neden oluyor ve ekonominin kırılganlığını arttırıyor.

Özellikle reasürans ve sigorta şirketleri arasında yoğun bir işbirliği gerektiren ve Rusya ekonomisini besleyen ana damarlardan olan enerji ve lojistik projelerinde reasürans desteğinin olmaması, gerçekleştirilmek istenen projelerin sigorta desteği olmadan ve yüksek riskler üstlenilerek yapılması veya tamamen askıya alınması anlamına gelmekte.

Sigortacıların Rusya piyasasında içinde bulundukları bekle-gör yaklaşımının diğer bir nedeni ise yaptırımlar ile yükselişe geçen kredi riski. Türkiye piyasasında da kullanımı artan alacak sigortaları ile sigorta şirketlerine transfer edilebilen kredi riski ülkede sürekli bir artışta. Şirketlerin bilançolarını alacaklarından kaynaklanan beklenmedik dalgalanmalara karşı sürdürülebilir bir yapıda tutma fonksiyonu olan bu sigorta, söz konusu alacak Rusya topraklarında ise sigorta şirketleri tarafından sigortalanamaz hale geliyor. Dolayısıyla sadece Rusya piyasasında faaliyet gösteren yerli veya yabancı şirketler değil Rusya ile iş ilişkisi yürüten bütün tüzel kişiler yaptırımlardan olumsuz etkileniyor.

Olumsuz durum sadece özel sektörde faaliyet gösteren şirketleri değil kamu operasyonlarını da etkilemiş durumda. Rusya ekonomisi tek tip hammadde üretimine bağlı olan kırılgan yapısından dolayı, özellikle ekonominin bel kemiği olan enerji piyasasında, arz mekanizmasının aksamaması için Kuzey Kutup bölgesindeki (Arctic Area) enerji operasyonlarını reasürans desteği olmadan devam ettirilmeye çalışılması riskin gerçekleşmesi durumunda ekonominin bu sefer ülke içerisinden kaynaklanan bir baskıyla karşılaşması anlamına gelecek.

Son kötü haberler ise düzenleyici Rusya finans sektörü düzenleyici kurumu Rusya Merkez Bankası (Central Bank of Russia)’dan geldi. Sermaye yeterlilik oranlarında ortaya çıkan ciddi gerilemeler sonrasında, yeterli sermaye transferini gerçekleştiremeyen şirketlerin sigorta ve reasürans faaliyetlerinde kullandıkları lisansları iptal edilmeye başlandı. Bu durumun öne çıkan iki önemli etkisi mevcut. Biri, lisans iptalleri sonrasında ortaya çıkan sektörüdeki konsolidasyon ki bu durum beraberinde riskten gereksiz kaçışı ve ekonomideki genel teminatsızlık oranının artışını getirmekte. Diğer durum ise lisansı iptal edilen şirketlerin müşterilerinin durumu. Lisans iptali, şirket nakit akışında ciddi bir durgunluk ve sonrasında ise mevcut tazminat yükümlülüklerinin karşılanmasında zorluklar anlamına geliyor. İşini kaybetme riski mevcut olan çalışanlar ise ayrı bir sorun.

1992 yılında SSCB’nin dağımasının ardından sigorta sektöründe de ciddi değişimler yaşanmıştı. 2.217 şirketin sigortacılık lisansına sahip olduğu 1995 yılından sonra sermaye yeterliliği ile ilgii kontroller geliştirilmiş ve yetersiz sermayenin yarattığı sistemik risk azaltılmaya çalışılmıştı. Lisans iptalleri sonrasında 2014 yılında 391’e inen sigorta şirketi sayısı, 2015’de 326’ya, 2016’da 251’e ve 2017’de 226’ya düştü.

Şirket sayısının azalması sonrasında ortaya çıkan diğer bir sonuç ise prim üretimindeki dengeli dağılımın bozulması. Rusya piyasasında faaliyet gösteren en büyük beş şirket (Rosgosstrakh – %15,5, SOGAZ – %12,5, Ingosstrakh – %8,2, AlfaStrakhovanie – %7,9, RESO-Garantia – %7,5)  2014 yılında toplam prim üretiminin %47’sini üretirken (ki bu değer bile yüksek) 2017’de prim üretiminin yaklaşık %53’ünü ürettiler. En büyük 10 şirketin üretimi ise 2014 yılındaki %64 değerinden 2017’de %75’e yükseldi.

2017 yıl sonu verilerine göre % 8,3 büyüme kaydeden Rusya sigorta sektörü toplamda 1,28 trilyon Ruble (yaklaşık 18,58 milyar EUR) brüt prim üretimi elde etti. Yaklaşık 18,5 milyar EUR prim üretiminin %12,5’u (yaklaşık 2,3 milyar EUR-158 milyar RUB) sektör lideri Sogaz tarafından gerçekleştirilirken, Sberbank Life Insurance ikinci, Reso-Garantia üçüncü ve VTB Insurance dördüncü sırada yer aldı.

Bu noktada karşımıza yaptırımlardan dolayı artan yoğunlaşma riski çıkıyor. Kredi riskini transfer edebilmek için sadece belli sigortacılarla çalışabilen Rus şirketlerden dolayı bazı şirketlerin portföylerindeki Rusya merkezli risklerinden elde ettikleri gelirler toplam nakit akışlarının %20’sini oluşturur seviyesine gelmiş durumda.

Yaptırımları aşabilmek için Çin ile sigortacılık alanında da işbirliğini arttıran Rus sigorta şirketleri, batılı sigorta ve reasürans şirketlerinden bulamadığı desteği Çinli meslektaşlarından sağlamaya çalışıyorlar.

Rusya piyasasındaki faaliyetlerine sınırlama getiren Avrupalı sigortacıların yüzünü güldüren tek şey ise, Solvency II sermaye yeterliliğinin de altını çizdiği gibi, portföylerinde riskli değerlendirilen Rusya operasyonlarının azalması dolayısıyla ayırmaları gereken karşılık oranlarının da azalması ve yatırıma yönlendirilebilecek finansal kaynakların ortaya çıkması. Birçok uluslararası sigorta grubunun bu sayede oluşan kaynakları sigorta yatırımları açısından çekici bulunan Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Slovenya, Polonya ve Macaristan’ın içerisinde bulunduğu CEE (Central and Eastern Europe – Merkez ve Doğu Avrupa) bölgesine kaydırdığını görüyoruz.

Sigorta bilinci oarak düşük bir algıya sahip olan, penetrasyon oranının %2,5 seviyesinde olduğu ve bireysel sigortalara olan güveni çok düşük olan ülkede sigortacılık, dünya genelinde gerçekleştirilen toplam sigortacılık faaliyetlerinin yaklaşık %1 (2014 yılısonu verilerine göre %0,986)’ini oluşturuyor.

Alfa, Interros ve Lukoil gibi devlet yatırımı olmayan  ancak piyasada tekel özellikleri gösteren kuruluşların sahip oldukları ve kendi faaliyetlerinin sigorta ihtiyaçlarını karşılamak için kurulan şirketlerin (captive acente özelliğinde) de bulunduğu piyasada sermaye denetimlerinin sıklaştırılması ile birlikte yeni lisans iptaleri, birleşme ve satınalma faaliyetlerinin de artması beklenmekte. Hayat branşındaki düşük sigortalılık oranı yatırım grupları açısından halen fırsatlar barındırmakta. Tarım alanında, geniş topraklarının sunduğu fırsatı değerlendirerek verimliliği artırmak isteyen ülkede, tarım sigortaları da devlet desteği ile birlikte artış eğiliminde.

#RussianInsuranceMarket, #SWOTAnalysis, #Penetration, #ZeynepStefan

 1,551 total views,  2 views today