Avrupa Sigorta ve Emeklilik Sektörü Düzenleyici Kurumlar Birliği EIOPA (European Insurance and Occupatıonal Pensions Authority) 10 Nisan’da gönderdiği bir e-posta ile şimdiye kadar yürüttüğü sistemik risk çalışmalarını sektör ile paylaştı ve 5 ana başlık altında yönettiği 69 soru ile sistematik risk konusunda sektör paydaşlarının fikirlerini ve olası bir ek sermaye ihtimali karşısındaki aksiyonlarının neler olabileceğini sordu.

EIOPA’yı 2012’de tanımama rağmen araştırma çalışmalarına 2016 yılında dahil olma fırsatı edindim. Bu tarihten itibaren Kasım ayında düzenlenen yıllık olağan toplantısına katılma fırsatına da sahip oldum. Avrupa Birliği sigorta ve reasürans sektörü düzenleyici kurumlarını temsil etme gibi önemli bir misyonun yanında bence ortaya çıkan teknolojik gelişmelerin sektöre olası etkileri ile ilgili erken aksiyonları ve kapsayıcı komiteleri ile de dikkat çekmekte EIOPA. İncelediği birçok konu, InsurTech’den bireysel emeklilik fonlarının performansına, sermaye yeterliliğinden sigorta temelli yatırım ürünlerine kadar, akademisyenlerden ve sektör profesyonellerinden oluşan geniş bir danışman grubu ile paylaşılmakta ve birçok farklı görüş incelenerek CfA adı altında (Call for Advise – Tavsiye Talebi) dokümante edilmekte. Tabii ki EIOPA’nın da beraber çalıştığı başka kurumlar da mevcut. Bunlardan en önemlisi Avrupa Komisyonu (COM – The European Commission) ve İsviçre’de yer alan IAIS (International Association of Insurance Supervisors – Uluslararası Sigorta Düzenleyicileri Birliği).

EIOPA’nın gerçekleştirdiği son inceleme çalışması, Amerika Birleşik Devletleri’nde uzun zamandır gündemde olan ancak Avrupa’ya yeni uğrayan sigorta sektörünün sistemik risk taşıyıp taşımadığı, eğer taşıyorsa bu riskin nasıl yönetilmesi gerektiği ile alakalı. 29 Mart 2019 tarihli bir doküman ile çalışma gruplarına sistemik risk ve geniş kapsamlı uyum politikaları konularında sorular yönelten EIOPA, elde ettiği görüşleri konsolide ederek bir çalışma gerçekleştirecek ve muhtemelen Kasım 2019’da gerçekleştirilecek olan olağan yıllık toplantısında bu sonuçları paylaşacak. Kasım toplantısında sistemik riskle alakalı ek sermaye talebinin netleştirilmesi ihtimalini zayıf görüyorum. Avrupa Temmuz ve Ağustos aylarının tamamında neredeyse tatilde. Sistemik risklerle alakalı görüşlerimizi de 30 Nisan’da ilettik. EIOPA’ya görüşlerin hepsini incelemesi ve ortak bir zeminde birleştirmesi için dört ay gibi bir süre kalıyor ki, Avrupa standartlarında düzenleyici kurumların görüş beyan etmeleri için çok kısa bir süreç. Bununla birlikte Mart sonunda gönderilen metin ile (Discussion Paper on Systemic Risk and Macroprudential Policy in Insurance) sistemik risk için ek sermaye ayrılması ihtimali Solvency II’nin resmen yürürlüğe girmesinden dört yıl sonra artık Avrupalı sigortacıların gündemine de resmi olarak girmiş oldu, dolayısıyla saat işlemeye başladı.

Amerika Birleşik Devletleri’nde 2015 yılından beri konuşulan ve genellikle hayat branşında faaliyet gösteren MetLife ile birlikte anılan sistemik risk yaratan şirketler, finansal büyüklüğünün belli bir eşiği aştığı, sektördeki rekabet kalitesini olumsuz etkileyebilecek, kendi bünyesinde yaşanabilecek bir yönetim ve likidite krizinin geniş kapsamlı olarak finansal sistemi de etkileyebilecek büyüklükte olabileceği finansal kurumlar için kullanılmakta. A.B.D.’de SIFI (Systematically Important Financial Institution – Sistematik Öneme sahip Finansal Kurumlar) olarak adlandırılan bu şirketler FSOC (Financial Stability Oversight Council / finansal dengenin sürdürülmesinden sorumlu kurum) tarafından takip edilmekte ve kendi sektörlerindeki büyüklüklerine göre diğer şirketlere uygulanmayan ek sermaye taleplerine maruz kalmaktalar. FSOC’un araştırmaları bankalar (G-SIBs / Global Systemically Important Banks) ve sigorta şirketleri (G-SIIs /   Global Systemically Important Insurers) ayrımında yürütülmekte. En son Kasım 2018 tarihinde yayınladığı bildiri ile de sigorta şirketlerinin yaratabileceği sistemik riskin nasıl tespit edilebileceğini ve ölçülmesi gerektiğiyle ilgili EIOPA’ya method konusunda yol göstermiş. FSOC, sistemik riske sahip bankaları güncel olarak 2018 yılında listelemesine rağmen sigorrta şirketlerine ait son veri 2016 yılına ait ve bu listede yer alan dokuz şirketten (Aegon N.V., Allianz S.E., American International Group, Aviva Plc., Axa S.A., MetLife Inc., Ping An Insurance Group, Prudential Financial Inc, Prudential plc.) üç tanesi Avrupa Birliği merkezli olduğundan (Aegon N.V., Allianz S.E. ve Axa S.A.) EIOPA’nın da listesinde yer alacaktır. İngiltere merkezli olan iki tanesi (Aviva Plc. ve Prudential plc.) ise Brexit’teki belirsizlik dolayısıyla şimdilik listeye dahil edilebilir.

Elimizdeki listeye göre olabilecek senaryoları ise şu şekilde sıralamak isterim. Öncelikle şirketlerden talep edilecek ek sermaye, sahip oldukları sistemik risk seviyeleri aynı olmadığından farklılıklar gösterecektir. Bu aşamada sistemik riskin nasıl hesaplanacağı, hangi yöntemlerin kullanılacağı, FSOC benzeri bir hesaplama yönteminin mi geçerli olacağı, Solvency II’deki gibi bir standart model olup olmayacağı veya ‘internal model’de olduğu gibi kendi hesaplama modellerine imkan verilip verilmeyeceği soruları öne çıkmakta. EIOPA’nın yaklaşımı muhtemelen Solvency II’den kendi sermaye hesaplamasına alışkın olan şirketlerin sistemik risk için de sermaye hesaplamasını kendileri yapması yönünde olacaktır. Ancak önce hesaplama modelinin ülke düzenleyici kurumları tarafından da onaylanmasını şart koşacaktır.

FSOC listesinde yer almayan ancak EIOPA’nın yakından takip edebileceğini düşündüğüm diğer nokta ise reasürörler. A.B.D. tarafından yayınlanan listede yer almayan reasürörler Avrupa piyasasında büyük bir mali gücü oluşturmaktalar. Özellikle 2018 yıl sonu ve 2019 ilk çeyrek sonuçlarının açıklandığı bu haftalarda milyar Euro seviyesinde net kar ve hisse başına önemli tutarda temettü dağıtımı yapacaklarını belirten Avrupalı reasürörler de EIOPA ve ülke düzenleyici kurumlarının radarında olacaktır.

Sistemik riske yönelik ek sermaye taleplerine Amerikalı şirketlerin tepkileri öncelikle sistemik riske sahip olmadıklarını iddia etmek sonrasında da şirketi hukuki zeminde bölerek ölçekleri küçültmek şeklinde olmuştu. Avrupalı sigortacıların ilk cevapları merakla beklenirken emin olacağımız ilk nokta ek sermaye talebine başlangıçta hiçbir şirketin mutlu bir tepki vermeyeceği. Avrupa Birliği içerisindeki düşük faiz oranlarıyla yatırım gelirleri altüst olmuş, bu gelirlere dayanarak oluşturdukları hayat portföylerini teker teker elden çıkaran, Solvency II gibi ek sermaye düzenlemeleri ile Amerika ve Asya’da faaliyet gösteren rakiplerinden sermaye kullanımı açısından görece geride kalan Avrupalı sigortacıların sistemik riskle alakalı tepkileri de Amerikalı meslektaşlarına benzer olacaktır diye düşünüyorum. Ancak emin olduğum nokta, EIOPA’nın sektörü ilgilendiren diğer yaptırımlarda olduğu gibi sistemik riske de yaklaşımı ‘bekle ve gör’ veya daha tepeden inme bir sermaye düzenlemesinden ziyade bütün paydaşları çözüme dahil eden bir yapıda olacaktır ve düzenlemeye ilişkin taslak 2020 yılının ilk yarısında sektöre sunulacaktır.

#SystemicRisk, #MacroprudentialPolicy, #DiscussionPaper, #EIOPA, #CfA, #G-SIBs, #G-SIIs, #SolvencyII, #CapitalManagement, #ZeynepStefan

 2,570 total views,  2 views today

Aslında çok uzun zamandır yazmayı istediğim bir konuda geçen hafta katıldığım bir çalıştay sonrasında Avrupa piyasasındaki son durumla alakalı net fikirlerim oldu ve IFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları) 17’nin sigorta sektörüne etkilerini size kısaca özetlemek istedim. Detaylardan önce kısaca IFRS 17’nin özellikle sigorta şirketlerinin finansal tablolarının daha karşılaştırılabilir olmasını ve dijitalleşme ile gelen farklı poliçe tekniklerinin finansal etkilerinin daha net ortaya konulmasını amaçladığını söyleyebiliriz.

2013 yılında yürürlüğe giren IFRS 9 ve IFRS 15’in güncel muhasebe ve raporlama şartlarına göre yeniden düzenlenmiş versiyonu IFRS 17’nin taslağı 2017 yılında ilgili sektörlerle paylaşılmıştı. 2021 yılında kullanılması zorunlu hale gelecek olan IFRS 17’ye uygun ilk finansal raporlar 2021 yılının verileri ile 2022 yılında sunuluyor olacak. 2017’den 2021 yılı sonuna kadar beş yıllık bir uyum süreci öngören IFRS 17’nin sigorta şirketlerinde yaşanan dijital dönüşüm furyasını ve özellikle bu alanda aldıkları finansal riskleri en iyi şekilde finansal tablolarına yansıtmalarına ve yatırımcıları eksiksiz olarak bilgilendirmelerine hizmet etmesi beklenmekte.

İçerisinde yer aldığı finans sektörünün diğer dallarından farklı olarak hem finansal ürünleri hem de poliçeleri ile sağladıkları teminat hizmetini bir arada sunan bir yapıya sahip olan sigortacılık, uzun dönemde büyük oranda değişiklik gösterebilen nakit akışlarının görülebildiği bir alan. IFRS 17’nin gerçekleştirmeyi planladığı ilk değişiklik gelecek nakit akışlarının sağladığı karın, hizmetin veya ürünün müşteri ile buluşturulduğu raporlama dönemindeki güncel finansal değerinin belirlenmesine imkan tanıması. Bu değişiklik sonrasında ortaya çıkabilecek iki ana fayda öngörülebilir. Bunlardan ilki sektördeki uzun vadelerin yarattığı iktisadi belirsizliğin azaltılması ve ilgili tarihteki finansal resmi ifade eden bilançonun gelecek etkisinden uzaklaştırılarak güncel tarihe çekilmesi. Bu özelliğin sağlanabilmesi için sigorta şirketinin finans akışının temeli olan poliçeler iki ana gruba ayrılacak. Bunlardan ilki gelecekte sağlanacak olan nakit akışının risk temelli olarak bugünkü değerinin bulunması, ikincisi ise henüz hak edilmemiş kara belli bir değer atanarak iskonto edilmesi.   

İkinci olarak sigorta şirketlerinin sağladığı teminat hizmetinin finansal sonuçlarının sigorta şirketinin finansal gelir ve maliyetlerinden ayrı olarak raporlanacak olması. Örneğin sigorta poliçeleri içerisinde yer alan türev ürünler, yatırım araçları veya benzeri zorunlu performans öğeleri sigorta poliçesi ile alakalı raporlamadan ayrı tutulacak. Günümüzde sigorta şirketleri operasyonel karlılık ve bilanço karlılığı değerlerini ayrı bir şekilde raporluyordu, ancak özellikle operasyonel karlılık teriminin neleri kapsadığı şirketten şirkete farklılıklar gösterebiliyordu. IFRS 17 ile sigorta şirketi için önemli bir performans indikatörü olan bu değere bir standart getirilmiş oldu ve şirketler arası kıyaslamada doğru değişkenlerin dikkate alınması kolaylaştırıldı. Bu değişikliğe ihtiyaç duyulmasındaki diğer etkenin ise sigorta temelli tahvil ve menkul kıymetlerin finansal piyasalardaki popülaritesinin hızla artması olduğunu düşünüyorum. Doğal afetlerin gerçekleşme veya gerçekleşmeme koşuluna bağlı olan ve fon sahiplerine finansal pazarlardaki konjonktür dışında farklı bir kar-zarar metodolojisi sunan ILS (Insurance-Linked-Securities) yatırım araçlarının yarattığı nakit akışının sigorta ve özellikle reasürans şirketlerinin finansal performanslarındaki yeri hızla artmakta. Düzenleyici kurumun olası değerleme karmaşasını ortadan kaldırarak mortgage balonu benzeri bir problemin yeniden yaşanmaması için aldığı bu önlem yerinde bir çözüm.

Son olarak tıpkı Solvency II’de risk bazlı sermaye analizinde yöntemin genel hatlarıyla şirketlerin tercihine bırakılması gibi, sigorta şirketlerinin muhasebe politikalarına yönelik yapacakları tercih ile bütün teknik (underwriting) faaliyetlerinden doğan gelir ve maliyetlerinin kar veya zarar olarak finansal tablolara yansıtılması veya içlerinden bazılarının seçilerek yansıtılması. Solvency II’den farkı ise, sermaye yeterliliğinde kullandığımız, sigorta ve reasürans şirketlerinin kendi iç risk dinamiklerine göre geliştirdikleri iç model (internal model) ve bunu kullanmak istemeyen / isteyemeyen şirketlerin kullandıkları standart model yerine önceden belirlenmiş iki yaklaşım olması. Bununla birlikte Solvency II’nin üç blok yaklaşımının (Blok 1 – Kantitatif Raporlama, Blok 2 – Yönetişim ve Risk Yönetimi, Blok 3 – Raporlama ve Şeffaflık) IFRS 17’de de oluşturulduğunu (Blok 1 – Naikt akışları, Blok 2 – Değerleme, Blok 3 – Risk Değerleme) görüyoruz. Ancak rahatlıkla söyleyebiliriz ki Solvency II ile risk analizlerine ve raporlama süreçlerine çağ atlatan sigorta ve reasürans şirketleri için IFRS 17 görece daha kolay bir geçiş dönemi göstereceketir.   

#IFRS17, #SolvencyII, #Pillar123, #ILS, #UWModelling, #InsurTech, #ZeynepStefan

 2,898 total views,  2 views today